Słowniczek Krawca – podstawowe pojęcia, które powinieneś znać

Przed wynalezieniem maszyny do szycia odzież była szyta ręcznie. Dopiero rozwój techniki w XVII wieku umożliwił podjęcie pierwszych prób zmechanizowania procesu szycia. Początkowo konstruowane modele nie nadawały się do wykorzystania. Ścieg był luźny, różnej długości, a do obsługi maszyny potrzebne były dwie osoby. Pierwszy funkcjonalny model, maszynę szyjącą dwunitkowym ściegiem stębnowym stworzył w 1845 roku Elias Howe. Jego wynalazkiem zainteresował się J.M. Singer. Udoskonalił konstrukcję, wprowadzając do niej chwytacz, jak również zastosował wiele innych praktycznych rozwiązań. Obecnie maszyny do szycia to zarówno specjalistyczne, jak i wieloczynnościowe modele dostępne na wyciągnięcie ręki. Jeśli rozpoczynasz przygodę z szyciem, zapoznaj się z podstawowymi pojęciami krawieckimi, jak również definicjami najważniejszych części w maszynach. Zachęcamy do lektury.

Stębnowanie

We wstępie artykułu napisaliśmy o dwunitkowym ściegu stębnowym. Czym jest stębnowanie? To nic innego, jak szycie ściegiem prostym, który będziesz najczęściej wykorzystywać podczas realizacji rozmaitych projektów krawieckich. Ściegiem stębnowym szyje się na wierzchniej stronie wyrobu. Może być wykorzystywany jako wzmocnienie szwów lub stanowić element dekoracyjny.

Fastryga

Kojarzona z szyciem ręcznym fastryga, czyli tymczasowe mocowanie niektórych elementów szytej odzieży, jest możliwa do wykonania również maszynowo. Fastrygowanie na maszynie będzie wymagało długiego ściegu i zmniejszenia naprężenia górnej nitki. Oczywiście ściegu nie wolno zaryglować ani na początku, ani na końcu żeby było możliwe łatwe usunięcie go w późniejszym czasie. Niektóre maszyny posiadają specjalny program ściegowy dedykowany właśnie do fastrygowania. Często w tym celu wykorzystuje się też specjalną rozpuszczalną nitkę

Dekatyzacja

Dzięki poddawaniu materiałów przed krojeniem i szyciem działaniu wody i wysokiej temperatury możesz mieć pewność, że uszyte ubranie nie skurczy się. Dekatyzacja to pranie i prasowanie tkanin przed ich wykorzystaniem.

Dodatek na szew

Dodatkiem na szew określa się pewną wartość wyrażoną w centymetrach umożliwiającą zszycie dwóch elementów. Wartość ta zależy od rodzaju materiału i ściegu. Z reguły przyjmuje się, że wynosi ona około 1 cm.

Obłożenie (odszycie)

Obłożeniem nazywa się dodatkowy element wykroju, który służy do wykończenia brzegów szytego ubrania łączonego z innymi częściami.

Owerlok

Maszyna do zszywania i obrzucania brzegów elementów odzieży wykonywanej z różnych materiałów, w szczególności dzianin.

Tkanina

Powstaje w procesie tkania, ma wątek i osnowę. Najpopularniejsze tkaniny to aksamit, jeans, jedwab i szyfon.

Dzianina

Powstaje w procesie formowania jednej lub wielu nitek poprzez tworzenie poziomych rzędów i pionowych kolumn. Do dzianin zalicza się m.in.: jersey, polar, lycrę i koronkę elastyczną.

Kierunek nitki

Z pojęciem tym spotkasz się, korzystając z wykrojów krawieckich. Kierunek nitki zaznaczony na szablonach za pomocą dodatkowej strzałki to niezbędna informacja przydatna podczas układania elementów wykroju na materiale. Kierunek ten musi przebiegać równolegle względem brzegów fabrycznych materiału.

Obrębianie

Wykańczanie brzegów tkaniny w taki sposób, aby nie strzępiły się to obrębianie lub inaczej obrzucanie materiału. W wieloczynnościowych maszynach do tego celu można wykorzystać specjalne ściegi i pomocne do tych zadań stopki.

Zaszewka

Zaszewki wykonuje się w celu wymodelowania kształtu ubrania, uwzględniając zaokrąglenia ciała, takie jak biust, talia, ramiona czy biodra.

Ryglowanie szwu

Ryglowaniem nazywa się rozpoczęcie i zakończenie szwu w celu zabezpieczenia go przed rozpruciem się. Szyjąc ręcznie, na początku i końcu szwu wiążesz supełki. Szew maszynowy trzeba zaryglować. W maszynach mechanicznych służy do tego dźwignia szycia wstecznego, a w komputerowych modelach specjalny przycisk do szycia wstecznego. Wyższe modele maszyn posiadają ściegi z zaprogramowanym początkowym i końcowym ryglowaniem.

Ścieg zygzakowy

Zwykły ścieg zygzakowy sprawdza się podczas obrębiania zapasów szwów. Można szyć nim rozciągliwe materiały.

Lamówka

Jest to element wykończeniowy widoczny po obu stronach zapasu szwu służący do wykańczania szwów wewnątrz. Lamówki to idealny wybór w przypadku podkrojów, dekoltów czy brzegów koców.

Ściegi ozdobne

Ściegi dekoracyjne, które można do podkładania zapasów, przyszywania aplikacji i łączenia materiałów, jak i do swobodnego ozdabiania szytych przedmiotów. Spotkamy się też z określeniem "ściegi satynowe" w przypadku gęstych, szerokich ściegów.

Igielnica z igłą

Zadaniem tego mechanizmu jest doprowadzenie odpowiedniej długości nici górnej do chwytacza przez warstwy materiału. Igła to oczywiście narzędzie, które przebija materiał, a igielnica to stalowy element osadzony pionowo w czołowej części głowicy maszyny.

Chwytacz z bębenkiem

Zadaniem tego mechanizmu jest przeprowadzenie pętli nici górnej wokół bębenka ze szpulką z nicią dolną w celu uzyskania przeplotu.

Transporter materiału

Ząbki, które poruszając się przesuwają zszywane warstwy materiału. Szybkość pracy transportera zależy od wybranego ściegu i jego gęstości.

Stopka dociskowa

Zadaniem stopki dociskowej jest dociśnięcie zszywanych warstw materiału do ząbków transportera. Oprócz standardowej stopki, występują różne rodzaje stopek dedykowanych do różnych zadań krawieckich.

Regulator naprężenia nici górnej

Potocznie nazywany po prostu naprężaczem. Działanie regulatora polega na dociskaniu nici górnej przez dwa talerzyki, których wzajemny docisk, a tym samym naprężenie nici górnej są regulowane.